Kortverhale

Stiefpa sit op die bank. In sy regterhand klem hy die DStv se afstandbeheerder vas. Gewoonlik sou hy ’n Castle in sy linkerhand gehad het, op sy bobeen gestut, teen die drillerige maag wat oor sy skoot smelt. Die borshare sou bo sy vergeelde frokkie uitgepeul het.

’n Mens sal dink die feit dat hy daar sit, pla my die meeste. Hy is immers al amper twee weke lank dood. Maar dis eerder die vooruitsig om die verrottende bloed en breinweefsel van die bank se rugleuning af te was wat my so frustreer dat alles sommer om my dof raak.

Wanneer ek weer kan fokus, sien ek hy het op pad sitkamer toe ’n spul maaiers op die mat gemors. Op die bank ook. Wriemelend op soek na kos.

Stiefpa sit net daar. Kyk Die Nataniël Tafel. Nogal vreemd, aangesien hy nooit ’n goeie woord oor Nataniël te sê gehad het toe hy nog geleef het nie. Ek wonder of hy die grap sal vang as ek vir hom The Walking Dead wys. Waarskynlik nie, my stiefpa was nie bekend vir sy sin vir humor nie.

Vandat hy dood is, praat hy nie meer nie. Kan nie sê ek mis sy stem nie. Dit het ’n nasale byklank gehad, soos ’n broeknaat wat skeur. Die inhoud van sy gesprekke het nie hiervoor opgemaak nie.

Ek kyk na die spleet in die agterkant van sy kop, die geskeurde breinweefsel, die maaiers wat daarbinne vreet. Darem jammer ek het nie sy eerste terugkeer beter hanteer nie. Maar, die omstandighede in ag geneem, kan ek myself nie juis verkwalik nie.

Nogtans, daar was beter opsies as die byl.

Die afwesigheid van sy linkerhand pla my. Die vel en vleis staan grof en geskeur waar die arm by die gewrig ophou. Tipies van my stiefpa om sy hele hand af te kou as die duim genoeg sou wees.

Maar dit beteken ek sal iets meer drasties moet bedink. Ek het gereken die boeie was ’n oulike stukkie poëtiese geregtigheid. Wie sou kon dink Stiefpa het soveel deursettingsvermoë?

Hy sit in ’n stowwerige hoekie van die motorhuis. Ek kan sy hartjie sien klop, teen die vel. Deur die vel ook, omdat dit effens deurskynend is. Dit lyk soos ’n donker klont en dit klop baie vinnig.

Ek steek hom vinnig met die sosatiestokkie se skerp punt en dit laat sy stertjie loskom. Dit wriemel soos ’n wurm in die stof. Dis sodat die ding wat hom wil vang agter die stert moet aangaan terwyl hy vlug. Maar hy kan nêrens heen gaan nie. Ek het hom vasgekeer.

Sy vel duik eers in voor die skerp punt deur hom steek. Dis nie moeilik nie, ek doen dit net stadig. Hy wriemel nou nes sy stertjie en hy skree. Ek was die eerste keer verbaas, ek het nie geweet hulle skree nie.

Daar kom goed by hom uit. Soos bloed, maar dit lyk nie soos ons s’n nie. Hy raak stil. Die stert maak nog patroontjies in die stof. Iets wat dood is, maar dit lyk of dit lewe.

Tamason.

Ek stoot die huisie se deur oop, die Knysna-meer se sagte kabbeling agter my. Die toegestane reuk tref my soos ’n beskuldiging. Die stof lê seker twee sentimeter dik en ek gewaar meer as een iets skarrel.

Ek is bly om terug te wees. Ek het nog altyd Tamason as “terug” gesien en die woonstel in Stellenbosch as “weg”, al bring ek my dae in die studentedorp deur. Dit laat my altyd weer heel voel.

Dis hoekom ek hierheen gevlug het.

Ek het Tamason by my ouers geërf. Van die begin af was daar ’n band tussen my en die huisie; dit was ek wat haar die naam gegee het, toe ek klein was. Ons het op die stoepie gesit en my ma het vir my die sonsondergang gewys. Toe die rooi vingers, ’n vrou se vingers sonder twyfel, sysagte strepies deur die wolke trek, het ek een woord gesê: “Tamason”. Wat ek probeer sê het, was “tamatieson”, maar in daardie stadium was tamatie nog óf “matie” óf “tama”, na gelang van die sin, of my bui. En so is my liefdeshuisie gedoop.

Dit neem my die res van die middag om die huisie ordentlik skoon te maak, “van hoek tot kant” soos my ma so lief was om te sê. In die proses ontdek ek allerhande vieslike gediertes wat heerlik hier in die menseafwesigheid kom broei en muteer het en almal word summier ge-Baygon en uitgemoor; ek het geen gewete as dit by insekte kom nie.

Met die stof en lyke verwyder en my lugweë skoon genies, gaan sit ek met ’n Castle op die ou swaaibank op die stoep. Ek kyk uit oor die water. Die kabbels lyk so kalm, maar die oppervlak is ’n donker sluier.

Ek pak ’n vuur aan en braai ’n hele pak wors. Teen die tyd dat dit reg is, staan daar nog drie leë bierblikkies langs die braaiplek. Ek eet helfte van die wors saam met ’n rolletjie en gaan sit weer op die swaaibank, my tweede laaste Castle in die hand.

Ek word bewus van hande. Sagte hande, vrouehande, wat versigtig aan my voorkop raak. Ek maak my oë oop, deurmekaar en gedisoriënteer, en skrik.

Maar sy is al vyf tree weg. Haar oë is groot en donker soos die meer, haar wange dofwit en glad in die gaslamp se lig, haar mond effens oop. Donker hare hang tot op haar skouers. Sy het ’n los wit rok aan, iets wat amper soos ’n laken om haar liggaam vou, en haar kaal voete is teen mekaar. Sy hou haar hande voor haar.

Ek maak my mond oop om iets te sê, maar sy is reeds weg.

Net weg. Soos ’n druppel reën op die meer.

Ek vryf oor my gesig en wonder of ek wakker is. Ek voel nog haar koel vingerpunte teen my vel.

Ek staan op en trap my leë bierblikkie langs die swaaibank raak, verloor my balans en ploeg neer.

Dis een manier om seker te maak ek is wakker. Ek bly op die plankstoep lê en wonder oor haar. Was sy regtig? Of was dit net ’n droom?

“As iemand hier probeer inkom, skiet ek almal dood. Álmal.”

Die stem kom hard en vinnig deur die oorfone. Die klem op die laaste woord dui op sy vrou en twee kinders, Lindie en Christiaan Junior. Die name staan op die groot vel papier oorkant adjudant Karla Blanckenberg. Ook hulle ouderdomme: ses en drie jaar. Twee witkoppies, volgens die beskrywing.

“Niemand gaan inkom nie, Christiaan.”

Blanckenberg hou haar stem rustig, in toon sowel as tempo. Die polisietaakmag het die straat afgesper en hou die huis dop. Hulle werk aan ’n plan vir ingeval hulle takties moet optree.

“Nou wat maak julle dan hier? Gaan weg.”

“Ons kan nie weggaan voor ons nie seker is almal is veilig nie.” Sy hoor deur die oorfone ’n kind op die agtergrond huil.

“Dit het niks met julle te doen nie.”

Dis donker buite die blou gordyntjies wat toegetrek is voor die ruite van die Mercedes Sprinter se agterdeure. Sy sit op die bank, agter die tafelblad wat in die lengte van die voertuig af loop. Regs van haar staan die tas met die kommunikasietoerusting in die gat wat daarvoor uitgesny is. Die draad van haar oorfone kom uit die sok gemerk PRIM, vir primêre onderhandelaar. Nog ’n draad kom uit die sok langsaan, vir die sekondêre onderhandelaar, adjudant Jochemus Ruhling.

Hy sit oorkant haar en beduie met sy hand sy moet voortgaan.

“Jy klink kwaad, Christiaan,” sê sy. “Vertel my wat gebeur het.”

“Ek wil nie met jou praat nie. Gaan weg.”

Maar sy hoor sy asemhaling deur die oorfone. Die kind huil nog steeds, dieselfde herhalende klank op een noot. Hoekom troos die ma nie? Het hy haar aangerand?

Heloïse Steenkamp het om 21:47 ’n vriendin gebel en gesê sy het haarself in die badkamer toegesluit, Christiaan het haar met sy dienspistool gedreig, hy het die kinders, bel die polisie. Die vriendin het teruggebel, tevergeefs. Volgens die bure was daar geen skote nie.

“Is dit Christiaan Junior wat ek hoor?” vra Blanckenberg.

“Ja.”

“Hy klink bang.”

“Hy sal oukei wees. Dis als …”

“Dis als?”

“Dis nie ek wat als wil breek nie.”

Die foon gaan dood.

Dis die ogies wat ek eerste sien, blink in die donker onder die bed, in die verste hoek. Hy maak nie ’n geluid nie.

“Dis oukei,” sê ek. “Kom. Niemand gaan vir jou seermaak nie.” Ek steek my hand uit.

Hy reageer nie. Die blink kolletjies verdwyn ’n oomblik en verskyn weer.

“Ek is van die polisie. Jy hoef nie bang te wees nie. Jy is veilig nou.”

Dit moet die seuntjie op die foto’s in die leefkamer wees. Foto’s wat nou bloedspatsels op het. Hoeveel het hy gesien van wat die bloed in daardie vertrek veroorsaak het? Of het hy slegs die geluide gehoor?

Die kolletjies verdwyn en verskyn.

“Oukei. Ek sal wag tot jy reg is om uit te kom. Maar ek gaan vir my net gemakliker maak hierso.” Ek skuif terug en gaan lê op my sy sodat ek hom nog kan sien. “My naam is Asim. Wat is jou naam?”

Net die klam oë wat knip.

Ek draai op my rug, want ek wil nie heeltyd na hom staar soos ’n roofdier nie, en trek my knieë op. “My vriende het vir my Skate genoem. Oor ek altyd op ’n skateboard was. Ek sal liewer nie vir jou vertel waar ek die skateboard gekry het nie. Dit was voor ek my ways gemend het en ’n poliesman geword het.”

Losper se stem dryf by die deur in, natuurlik weer die een of ander simpel ding kwytgeraak, want daar is ’n gelag. Gewoonlik sal ek saamlag, daar waar ons langs ’n liggaam staan en hy die gruwelike realiteit vir ’n oomblik laat kraak, maar nou wil ek hê hy moet sy mond toehou.

Ek kyk onder die bed in. “Funny ding is hoeveel mense vir my gesê het ek gaan nog ’n arm of ’n ding met daai skateboard breek. Maar toe breek ek my arm met sokker. Natuurlik oor ek voor die girls afgeshow het.”

Hy sit nog net so stil in die hoek. Hoe lank voor Losper kom kyk wat van my geword het en die fyn draadjies uitmekaar trek wat ek hier probeer weef?

Ek tik teen my maag. “Ek raak darem nou vir jou honger.” Drie eiers lê in die potjie op die stoof, die water weggekook. Twee snye brood staan in die rooster, reg om af te druk, ’n bottel mayonnaise langsaan. Hy het nog nie geëet nie. “Weet jy waarvoor is ek lus? ’n Kentucky Rounder. Hou jy van KFC?” Ek loer na hom en kyk weer na die plafon.

“Pops.”

Dis so sag dat ek nie weet wat ek gehoor het nie, maar ek voel dis ’n kritieke oomblik. En dan kliek dit. “Die nuggets.” Ek probeer my opgewondenheid oor die deurbraak uit my stem hou. “Dis ’n goeie keuse. Ek sê jou wat, laat ek gou kyk of ek iets kan organise. Ek is nou terug.”

Ek staan op en loop tot by die deur, fluit saggies deur my tande. Losper kyk om en maak sy mond oop, maar ek beduie vir hom om stil te bly. Helfte van my bly in die kamer; ek wil hê die seuntjie moet my kan sien.

“Die kind is onder die bed,” fluister ek.

“Wat? Hoe het die uniforms dan …”

“Hy is honger,” sny ek hom af, “en ek dink ek kan hom uitlok met KFC. Kan jy organise? Dit moet die Pops wees, die nuggets.”

Losper hou sy hand uit.

Ek haal my beursie uit en gee vir hom ’n R50-noot. “Kry iets om te drink ook. Milkshake.”

“En vir my troubles?”

Ek gee hom ’n kyk en hy loop. Om die taak aan ’n uniform te gaan delegeer, soos ek hom ken.

Ek gaan lê weer langs die bed. Praat is nie eintlik my ding nie, maar ek doen wat ek kan. Die donker syfer soos ink by die kamer in en ek gaan skakel die lig aan. Vir die eerste keer kan ek ook die gesiggie in die skemer uitmaak. Die donker oë is groot en ek kan nog sien waar die traanspore op sy wange droog geword het. Hy is opgevou, so klein as wat hy hom kan maak.

Uiteindelik hoor ek Losper saggies van die deur af roep en ek gaan na hom toe.

“Was meer as vyftig.”

Ek ignoreer hom en vat die sak. Die geur gaan reguit na my maag toe. Ek vis die houer uit en haal die deksel af. Kniel voor die bed en kantel die houer in die seuntjie se rigting.

“Ek sit dit hier neer. Hierso is ook ’n milkshake vir jou.”

Ek skuif agteruit en gaan sit teen die muur.

Wag.

Uiteindelik sien ek ’n handjie onder die bed uitsteek. Toe die gesiggie.

Hy hou my dop.

“Haai,” sê ek. “Dis lekker om vir jou te kan sien.”

Die swart oë knip net.

Ek kyk in die rondte. “Ek hou van jou kamer.”

Ek het nooit my eie kamer gehad nie. Moes altyd deel met my broer. Dit was nie regtig ’n krapplek nie, baie kinders in Mitchells Plain het dit baie erger, veral as jou dobbelsteen sleg val en jy word oos van die spoor gebore.

Die seuntjie kruip stadig uit, stukkie vir stukkie, soos ’n verkleurmannetjie, sy oë heeltyd op my.

Ek bly sit, my bene opgetrek, hande op my dye. Ek beweeg nie, haal skaars asem.

Hy sit op sy knieë, rug teen die bed, en hou my dop. Hy steek sy hand uit en vat die houer. Kyk eers weer na my voor hy ’n stukkie hoender vat en in sy mond druk. Ná die derde stukkie eet hy gulsig en ek glimlag.

Hy hou op kou, kyk in die houer, kyk na my. Hou dit na my toe uit.

Ek skuif nader op my boude en vat ’n stukkie hoender, sit dit in my mond. “H’m, dit was ’n goeie keuse. Lekkerder as ’n burger.”

Ons deel die res, maar ek sorg dat ek stadiger as hy eet. Ek haal die melkskommel uit die sak en gee dit vir hom.

Hy vat ’n sluk, kyk op na my. Die swart oë is nat. Dit loop oor.

“My daddy is dood.”

Hy praat nie weer nie.

Die verpleegsuster laat my in. Almal hier ken my al.

Toe ek jou sien, glimlag ek, soos altyd. Ek loop tot langs jou bed, vryf nog gou die laaste bietjie antiseptiese handreiniger tussen my vingers weg, buig oor en soen jou. Al maak jy nooit jou oë oop nie, is jou lippe warm. Droërig, maar sag. Voor ek die stoel nader trek en jou hand vat, talm ek ’n oomblik om jou in te asem, jou vel te ruik. Jou vingers is koel en ek streel waar die rofies eers was, waar die merke stadig ligter raak.

Ek het vir jou nog ’n angelier gebring. Dis in my sak. Ek wens ek kon dit langs jou bed los, maar hulle is so streng oor blomme hier. Hulle sal darem die kaartjie by die ander opplak.

Soos altyd sit ek eers net na jou en staar. Jy is vir my so mooi. Ek drink jou gesig met my oë in, van jou haarlyn af waar daar ’n paadjie oopval, die rooibruin kartels wat oor die kussing sprei, tot by jou wenkbroue wat breër begin en dan puntig onder jou hare inswenk. Dan jou oë, die kurwe waar jou ooglede teen mekaar gesluit lê, die ooghaartjies wat in skerp bondeltjies aan mekaar klou, die sproete wat oor die brug van jou neus gesif lê, en af oor die boonste helftes van jou wange, jou lippe wat effens oop is ná ek jou gesoen het, die punt van jou ken.

Ek kyk verby die buisie wat by jou neus inloop na die klein spore wat die lewe op jou gelaat het: die duikie op jou wang waar jy seker ’n waterpokkie gekrap het, die lyntjies in die vel om jou oë, die kreukels op jou voorkop, en natuurlik die nuwe merke. Ek vee jou hare weg sodat ek die patroon van jou oor kan volg, eers die rand, die drie gaatjies wat jy daarin laat maak het, twee onder en een bo, daarna die kronkels van die slakkehuis. Dan jou wangbene waarop die lig weerkaats, die holtes waar die skaduwees poel. Ek kyk na die vel aan die kant van jou keel, bokant die materiaalbandjie wat die plastiekpyp in plek hou, hoe sag en dun jou vel daar is, hoe ’n aar klop … klop … klop …

My sussie is spesiaal omdat sy amper vermoor is. Almal dink so. Hulle praat so mooi en sag met haar, asof sy van spinsuiker gemaak is, en hulle wil heeltyd vir haar goed aandra: tee met ’n Oreo-koekie, toebroodjies met Nutella op en waarvan die korsies skielik afgesny word sodat sy dit nie meer soos ’n skil op haar bord hoef te los nie, die kussing wat sy twee tree van die bed af op haar stoel gesit het.

Ek en my sussie deel ’n kamer, want my broer bly in die ander een. Hy werk al, maar hy bly nog by ons. Eintlik slaap en eet hy net hier. Ek sien hom nooit meer nie.

My wasgoed word nog steeds op my bed neergesit, maar Lienke s’n word in die kas weggepak. Ons eet glad nie meer blomkool nie, want Lienke hou nie daarvan nie. Ek hou van blomkool, veral met gerasperde kaas wat bo-oor smelt, maar die halwe kop wat oor was van Voor Dit Gebeur Het, het in die groentelaai gemuf en my ma het nie weer blomkool gekoop nie.

Lienke gaan nie meer na die gewone skool toe nie, want groepe mense maak haar bang. Hulle is oral om haar en sy kan nie oral sien nie. Haar hart hamer in haar keel en sy slaan in koue sweet uit en sy kan nie asem kry nie. Dit voel asof sy geen beheer meer oor haar liggaam het nie, sy is vasgevang en wil net wegkom, wegkom, maar sy kan nie.

Saans bring my ma Horlicks en kyk hoe Lienke dit drink. Sy trek die duvet tot onder my sussie se ken en soen haar op die voorkop, soos toe ons klein was. Sy sit nie die lig af wanneer sy uitgaan nie; my pa het ’n flou gloeilamp ingesit en dit brand dwarsdeur die nag.

Lienke kry altyd koud, maak nie saak hoe warm dit is nie. Sy bewe en dra my pa se truie sodat sy die moue oor haar hande kan trek. Sy gee nie eintlik meer om hoe sy lyk nie. Haar vriendinne kom kuier nog, maar hulle praat anders met haar. Hulle praat nooit meer oor seks nie. Ook nie oor seuns nie. En Lienke vertel nie vir hulle hoe sy partykeer eet en eet en eet en dan alles opgooi nie.

Ons kan nie meer reekse en flieks kyk waarin daar geweld teen vroue is nie, so die televisie is maar selde aan. My pa hou nie van komedies nie, want mense wat probeer snaaks wees, is nie regtig snaaks nie, veral nie as een van die mense Charlie Sheen is nie. Vrydae en Saterdae is daar darem rugby aan. Die stilte raak partykeer so hard ek wil my ore toedruk.

Lienke gaan elke week na ’n berader toe. Sy voel beter wanneer sy terugkom, maar dit hou nooit nie. Sy vertel ook nie alles vir die berader nie. Party goed steek sy weg.