Kortverhale

“A short story is like a quick kiss in the dark from a stranger.”
Stephen King

Die aanhaling voel effens creepy aan hierdie kant van die nuwe millennium, maar toe ek Skeleton Crew in die vroeë 90s gelees het, was dit heel romanties—die aanhaling, nie die stories nie (van my gunsteling kortverhale deur Stephen King is in hierdie bundel: “The Mist”, “The Raft” en die fantastiese siek “Survivor Type”). Dit was die tyd toe ek my eerste wankelrige skryftreë gegee het, toe ek gereeld iewers met die oorblyfsels van my pa se ou Unisa-werkstukblokke gesit en donker wêrelde in potlood bou het.

My eerste kortverhaal was “Vengeance”, 26 bladsye met soveel clichés as wat ek kon inpas: die storie begin met ’n droomtoneel, daar was ruimtewesens en duiwelsaanbidders, geheueverlies … ek het nie teruggehou nie. En uit die aard van die saak was my eendimensionele hoofkarakter se naam Stephen. Dis ’n storie van uitsonderlike swak gehalte, maar eerste soene is gewoonlik maar kwylerige, morserige affêres. Beide ondervindings was vir my magic.

Kortverhale is waar ek verlief geraak het op skryf. En daarom sal dit altyd ’n spesiale plekkie in my hart hê. Ongelukkig is kortverhale die straatkinders van die boekwêreld. Lesers verkies romans, wat beteken uitgewers verkies romans. Digbundels sukkel ook met verkope, maar dit word ten minste beskou as ’n kunsvorm wat beskerm moet word. Kortverhale bedel meestal op straat.

Dis hoekom ek so dankbaar is vir dié uitgewers wat nog kortverhaalbundels publiseer. Vir die US Woordfees wat sedert 2016 jaarliks ’n bundel uitgee. En vir tydskrifte soos Vrouekeur, Huisgenoot en rooi rose wat nog stories plaas, al is dit deesdae so verskriklik min woorde.

En ek is veral dankbaar vir dié lesers wat bundels koop en stories in tydskrifte lees, want sonder julle sal die kortverhaal doodgaan.

Bundels

Skrik op die Lyf

Die trommel

Skrik op die Lyf
Saamgestel deur Deborah Steinmair en Gerda Taljaard
Uitgegee deur Tafelberg-Uitgewers, 2015

Einde-2014 kom ek op ’n uitnodiging op LitNet af: “Is jy bonatuurlik woordbegaaf, met ’n verbeelding soos ’n vingernael wat oor ’n swartbord knars? Skryf dan ’n gru-storie vir ons nuwe bundel, Skrik op die lyf.”

Wel, met my skryfwortels in Stephen King se donker akkers het ek niks meer nodig nie, maar die betrokkenheid van Deborah Steinmair as een van die samestellers maak dit selfs meer onweerstaanbaar. Want ek het onlangs Poppekas gelees en dit het reguit na my hopie gunsteling Afrikaanse boeke toe gegaan.

Ek kan nie onthou hoe die idee gekom het nie, maar ek onthou dit was heeltemal te lekker om hierdie siek storietjie te skryf. En ek was vreeslik ingenome toe ek hoor dis gekies om ingesluit te word—nogal by Deborah.

Lees ’n uittreksel uit “Die trommel”.

Woordfees 2016

Die pop

Bly
Saamgestel deur Anastasia de Vries, Suzette Kotzé-Myburgh en Madri Victor
Uitgegee deur US Woordfees, 2016

In 2015 kry ek ’n uitnodiging van die US Woordfees om ’n “spesiale skrywersgeleentheid” by Lanzerac by te woon. Daar kondig hulle ’n kortverhaalbundel aan wat tydens die volgende Woordfees uitgegee sal word en hulle vra inskrywings. Daar is nie voorskrifte ten opsigte van tema nie, maar dis slegs vir skrywers wat reeds gepubliseer is.

So loop mens maar en dink terwyl jy aan ander dinge werk en uiteindelik kry ek my idee by Nanette van Rooyen, toe sy vir my ’n projek wys waaraan sy werk: ’n kleremaaksterpop waaraan sy stukkies lap en stories hang, getiteld Huid. Op pad terug begin die idee van die gedigte-pop—en die storie—vorm aanneem. So dankie aan Nanette dat sy eerstens haar projek vir my gewys het, maar veral dat sy nie geaffronteerd was dat ek dit verwring het vir my donker doeleindes nie.

Lees ’n uittreksel uit “Die pop”.

Skadustemme

Kira

Skadustemme
Saamgestel deur Lelani Fourie
Uitgegee deur Crystal Lake Publishing, 2016

My eerste kortverhaal is in 2004 in rooi rose gepubliseer. Dit was ’n storie met ligte bonatuurlike elemente en dit het twee keer se herskryf geverg om Corlia Fourie tevrede te stel. In die proses het ek ook geleer om tonele te sny en bondiger te skryf. (In daardie jare het ons nog deur die Poskantoor gewerk en Corlia het met die hand teruggeskryf; ek het steeds die briewe.)

Ek het “Kira” weer onder hande geneem in Desember 2014 en dit by my nuusbrief ingesluit. En toe op my webwerf geplaas, waar Lelani Fourie dit gelees en gevra het of sy dit by ’n bundel kan insluit; Joe Mynhardt van Crystal Lake Publishing wou die Afrikaanse gruwelwaters vir e-boeke toets.

Lees ’n uittreksel uit “Kira”.

Woordfees 2017

’n Dun blou lyn

Wys
Saamgestel deur Anastasia de Vries, Suzette Kotzé-Myburgh en Madri Victor
Uitgegee deur US Woordfees, 2017

Ek hou veral van die Woordfees-bundels omdat die beoordeling streng anoniem is, want dit beteken dis net die storie wat tel—die skrywer is irrelevant. Hierdie jaar is inskrywings oopgestel vir debuutskrywers sowel as dié wat reeds gepubliseer het.

Ek was diep in navorsing en karakterwerk vir my nuwe riller—toe nog net bekend as “no 4”, nou Losprys—en het gedink een van die hoofkarakters se agtergrondstorie sal eintlik goed werk as ’n kortverhaal. En op dié manier kon ek ’n storie vir die Woordfees-bundel skryf en terselfdertyd solank die terugflitstoneel vir no 4 ook doen. Dit was ook goed om solank ’n gevoel te kry vir hoe gyselaaronderhandeling werk. Die situasie in die storie is geïnspireer deur ’n regte geval in Brackenfell.

Lees ’n uittreksel uit “’n Dun blou lyn”.

Op die Spoor van

Sprokie vir ’n Plain-kind

Op die spoor van
Saamgestel deur Rudie van Rensburg
Uitgegee deur Tafelberg-Uitgewers, 2017

Tertius Kapp het my gekontak oor ’n bundel speurverhale wat Tafelberg beplan. Rudie van Rensburg sou saamstel en hulle het 15 skrywers gevra om stories te skryf. Geen manier dat ek nie deel van hierdie projek wou wees nie. Plus, die woordtelling het tot by 5000 gegaan (gewoonlik is die afsnypunt 2500 of 3000), wat mens meer ruimte gee om die storie te ontwikkel.

Ek het ’n bietjie navorsing gedoen en geskryf aan my oorspronklike idee, maar hoe verder ek gevorder het, hoe meer het ek besef dit gaan nie in 5000 woorde inpas nie. Intussen het my navorsing vir Losprys my na Mitchells Plain toe geneem, waar my een hoofkarakter bly, en toe ontwikkel daar ’n nuwe idee. Dit het begin met twee blink ogies onder ’n bed …

Lees ’n uittreksel uit “Sprokie vir ’n Plain-kind”.

Hartlam

Rooi angelierblare

Hartlam
Saamgestel deur Gerda Taljaard en Deborah Steinmair
Uitgegee deur Tafelberg-Uitgewers, 2017

Gerda Taljaard het ’n uitnodiging gestuur vir haar en Deborah Steinmair se volgende projek, ’n bundel verhale oor die liefde. Natuurlik, aangesien dit Gerda en Deborah is, het hulle nie net gewone liefdesverhale gesoek nie, maar alles van onbeantwoorde liefde tot waansinnige liefde tot liefde tot die dood toe.

Ek het jare terug ’n gedig geskryf oor hierdie man wat gereeld langs ’n meisie se hospitaalbed sit. Sy is in ’n koma en hy weet nie of sy ooit gaan wakker word nie. Ek het aan daardie gedig gedink en dit was die idee vir my storie.

Lees ’n uittreksel uit “Rooi angelierblare”.

Woordfees 2018

Papie

100%
Saamgestel deur Anastasia de Vries, Suzette Kotzé-Myburgh en Madri Victor
Uitgegee deur US Woordfees, 2018

Ek was op die Skuldig-boektoer in Pretoria toe Marieta Nel van LAPA vra of ek ’n kortverhaal sal skryf vir ’n bundel wat hulle vir tieners van 16-19 jaar beplan, kompleet met ’n studiegids en als. Die finale oordeel het egter bevind my storie is “te erg” vir die skolemark. Ek was baie spyt hieroor, want ek was vreeslik ingenome met hierdie storie. Partykeer kom ’n idee en woorde en beelde en alles net besonder mooi bymekaar op papier. (Ek het natuurlik nooit tienerboeke gelees nie. Ná Die Uile en Lone Wolf het ek ’n jaar of wat afgevat en toe direk na Stephen King toe gegaan.)

So het “Papie” op my hardeskyf gelê … tot die sluitingsdatum vir die Woordfees-bundel my laas jaar bekruip en ek besluit om dit daarvoor in te stuur.

Lees ’n uittreksel uit “Papie”.

Tydskrifte

Nettievanniebure

Nettievanniebure

Vrouekeur
Uitgegee deur Caxton Magazines, 1 Desember 2017

Toe ek in Junie 2017 Potchefstroom toe is om by die ATKV se Skryfskool te gaan praat, het ek ’n idee, ’n boekie en ’n potlood saamgevat. Daar was nogal ewe ’n skryftafel in my kamer en die eerste deel van dié storie is daar geskryf. Met potlood op papier soos toe ek op skool begin het.

Lees ’n uittreksel uit “Nettievanniebure”.

Kersverhaal

Kersverhaal

Huisgenoot
Uitgegee deur Media24, 21 Desember 2017

Ek het nogal heelwat storie-idees deur die loop van Losprys se navorsing gekry. As agtergrond vir Enzo—my nuwe speurder van Mitchells Plain—het ek meer oor die lewe op die Kaapse Vlakte gelees, onder andere iets wat hierdie storie geïnspireer het. My gesprekke met ’n speurder wat in Mitchells Plain grootgeword het, het gehelp met die inkleur. En die masalahoender, mieliekoekies en ryspoeding kom uit Koelsoem Kamalie en Flori Schrikker se Kook saam Kaaps.

Lees ’n uittreksel uit “Kersverhaal”.

Hangberg

Hangberg

Vrouekeur
Uitgegee deur Caxton Magazines, 6 April 2018

Toe ek my laaste opvolgonderhoud met ’n polisievrou by Houtbaai-stasie in Augustus 2017 gaan doen—in die einste week waarin Losprys afspeel—staan daar ’n Njala in die parkeerterrein. Ek was vreeslik opgewonde om een van naby te kon beskou, want die voertuie maak ’n verskyning in die boek. Tydens die onderhoud vra ek toe uit en hoor daar is heelwat gewelddadige betogings die laaste ruk.

Net die volgende week gebeur die insident waaroor dié storie gaan tydens konflik by Hangberg, aan die hawe se kant. En toe ek Losprys se manuskrip instuur LAPA toe, het ek ’n kortverhaal daaroor geskryf.

Lees ’n uittreksel uit “Hangberg”.

ENGLISH